Stichting Erfgoed Fundaasje-Frysk en Frij set op sneon 9 desimber 2023 in histoarysk-ynterkulturele dei op oer de skiednis fan ’e ierdappel en it ynterkulturele plak fan dy knol.
Soks nei oanlieding fan it feit dat ien fan ’e grutste Nederlânske ierdappelhannelshuzen, HZPC, fan ’t jier 125 jier bestiet.
Nederlân is weareldwiid ien fan ’e meast foaroansteande ierdappelbou- en eksportlannen op it gebiet fan setierdappels.
Ien fan ’e bedriuwen dy’t hjoeddedei de toan oanjout is HZPC, ûntstien yn 1999 út in fúzje tusken aartsrivalen: in partikulier hannelshûs en in koperaasje, Hettema Zonen en de ZPC – Zaaizaad en Pootgoed Coöperatie. De offisjele oprjochting fan Hannelshûs Hettema wie op 27 febrewaris 1898 troch Hette Tjitzes Hettema en syn frou Anne Fokkes van der Meer op Hette syn 35e jierdei.
HZPC fiert fan ’t jier sadwaande har 125ste jubileum.
Stichting Erfgoed Fundaasje-Frysk en Frij hat gâns argyfmateriaal oer Hettema en beskriuwt dêrneist de skiednis fan oare ierdappelhannelshuzen, lykas de firma Braaksma te Berltsum, De Friesche Plant te St.-Anne en de ZPC.
De ierdappel is net mear wei te tinken út de Nederlânse deistige praktyk, mar de Inka’s yn Súd-Amearika teelden de knol al yn ’e twadde iu en dy is pas yn ’e 16e iu nei Europa ymporteard.
Wy sille neist dy skiednis ek de aktualiteit fan feredeling en eksport beljochtsje.
En dêroerhinne kulturele aspekten oan bod komme litte mei ierdappel-iten, teater, byldzjend wurk, muzyk en poëzy. Frysk en Frij jout in dichtbondel út mei as tema: Ierdappel, elkenien kin in gedicht yn eigen tongslach ynstjoere, sjoch: Stjoer in ierdappelfers op. Sa wurdt krúsbestowing tapast tusken erfgoed en oare kulturele uteringen.
Datum: sneon 9 desimber 2023
Tiid: 10.00-15.00
Sjoch ek eardere Frysk en Frij-projekten oangeande meartalige poëzy, toniel en lesmateriaal, lykas:
–Kultureel-agrarysk-histoarysk projekt – Iepen Mienskip – 2018-2021
–Fier dyn frije taal/Celebrate your free language – 2016
–Wat in frijpostich toniel – Kollaazje Bûtenpost – 2015
–K-onTOER Kimswert – Fotoreportaazje – 2014
–Grutte Pier en Pierkje yn ’t fizier, Lês- en lesbrief foar groep 7 en 8 en brêgeklassen – 2014
–Gelegenheidstongerpreek Blassum, ds. Dick over ter Linden – 2013
–Gelegenheidstoaniel Wybenga, Warten – 2012
–De Ierdappel, Wrâldoriïntaasje, Lesbrief groep 7/8, yn ’e mande mei Cedin, Taalsintrum Frysk, Ljouwert – 2008
–SMS in fers, Gedichten foar de leeftyd 10-14, Jelle Bangma – 2005
–In prachtich bosk kokosnuten/Een prachtig bos kokosnoten, Dennis Reader, Jelle Bangma en Douwe Kootstra, yn gearwurking mei it Fabula Project 2000 en Cedin – 2000
–De Alvestêdetoch fan Tsjam/De Elfstedentocht van Tsjam, stripboek foar it basisûnderwiis, tekst: Willem Tjerkstra, yllustraasjes: Luuk Klazinga – 1998
–Dûbeltsjûk, Dit en dat, fan alles wat, Grut Lês- en Dochboek, Ferhalen, gedichtsjes, mopkes, spultsjes, puzels, riedseltsjes, sykplaten, nifelwurk, kleurplaten, Jelle Bangma en Bertus Klazinga – 1998
–Holland heeft mooi weer op zondag, meartalich poëzyprojekt yn oparbeidzjen mei it Centrum voor Ontwikkelings Samenwerking te Ljouwert (COS) – 1996
–Skatkiste, beukerútjefte by Feilich lêzen leare, Foarlêsferhalen mei byhearrende taal- en spultsje-aktiviteiten anneks lûdsbannen, Geartrude Brouwer, yn gearwurking mei Utjouwerij Lâle, Nijmegen – 1996
–De Fryske Bernekrante, ferskynt 10 kear yn ’t jier, redaksje Froukje Annema (1980-’86), Meintsje Brouwer (1986-’92) – 1980-1992
